 | Vorig artikel: Het ethische dilemma: hoe ver ga je in het creëren van jouw verhaal? |  |
| Volgend artikel: Jezelf presenteren in een interview: hoe overleef je de interrupties? |
En als je piano speelt zijn al je vingers in beweging.
Je herkent ook het pianospel van een kind, het is overduidelijk als iemand die met maar één vinger speelt.
Andersom heeft het geen zin om met al je vingers tegelijk de toetsen in te drukken.
Dan is er wel geluid, maar geen melodie.
Om muziek te maken moeten je tien vingers gecoördineerd samenwerken, afgestemd en in het juiste ritme. Dan ineens is er muziek.
Hetzelfde geldt voor leiderschap.
Je hebt een doel voor ogen, maar tegelijkertijd ben je ook bezig met het speelveld eromheen. Je richt je niet alleen op je doel of op de onmiddellijke problemen, je hebt ook oog voor je verschillende medewerkers, hun afstemming en hun communicatie.
En op een hoger niveau houdt je jezelf ook bezig met de toekomst; wat te doen als teamleden vertrekken? Wat komt er nog aan dat nog onzichtbaar is? Wat doe je als je belangrijkste doel bereikt is?
Ik gaf in een bedrijf een lezing over leiderschap - niet mijn hoofdwerkveld, maar de overstap tussen presenteren en leiderschap is heel klein.
Iemand die tenslotte helder verwoord, krachtig presenteert en staat achter zijn verhaal wordt al gauw als leider gekozen.
Daarom heb ik leiderschap veel bestudeerd en neem ik het onderwerp standaard mee in mijn training en begeleiding.
Mijn publiek was natuurlijk onder de indruk van de pianometafoor.
"Hoe kom je nou van leiderschap naar pianospelen?"
Het hoe van die metafoor is eigenlijk heel eenvoudig: ik had hem ooit gelezen in een boekje.
En ik heb mezelf aangeleerd om mooie verhalen, om originele metaforen te verzamelen: Ze te onthouden en later te gebruiken als ik ooit zelf mensen moet inspireren.
De piano -de veelzijdigheid van leiderschap- blijft bij dat publiek nu zeker hangen.
Helaas zie ik, vooral in het bedrijfsleven, weinig mooie of nieuwe metaforen. Er wordt vaak zelfs een reeks gebruikt die zo grijsgedraaid zijn dat de clichéheid ervan medewerkers meteen doet afknappen:
- Het glas is halfvol, niet halfleeg (populair gemaakt door Susan Vaughan, al 12 jaar in gebruik)
- Met beide benen op de grond (oorsprong onbekend, eerste vermelding in Kluwer's Woordenboek - 13 jaar geleden)
- "Out of the box"-denken (naar de puzzle Mike Vance, al 18 jaar in gebruik)
- Win-win denken (van Stephen Covey, al 24 jaar in gebruik)
- Quick en Dirty (van Tim Paterson, 1981, al 33 jaar in gebruik)
- Niet harder werken, maar slimmer werken (van Shannon Panzo, al 34 jaar in gebruik - sinds 1979)
Als je origineel denkt te zijn en van daaruit één van deze metaforen aanhaalt verspeel je direct al je geloofwaardigheid.
Wat je wel kunt doen is er naar deze metaforen verwijzen als iets dat iedereen reeds kent (je kent het: een geval van win-win denken).
Of je kunt er een originele twist aangeven, met een knipoog naar het cliché:
"Met het hoofd in 'de cloud', maar met beide benen op de grond" (Erik Meijer).
Maar het mooiste is toch om zelf verzamelaar te zijn van relatief onbekende metaforen. Je presentaties blijven daarmee verrassend, je maakt indruk, kortom de mensen horen je graag spreken.
Op zoek naar mooie verhalen en metaforen? Hier een paar bronnen.
Op de goede websites met nieuws of actualiteitenrubrieken verschijnen regelmatig mooie metaforen die zich wellicht ook goed laten vertalen naar jouw werkveld.
Zo schreef de Zwitserse investeringsanalist Marc Faber over het verhogen van het schuldenplafond in Amerika: "Eigenlijk had de Federal Reserve water in het zwembad moeten doen. In plaats daarvan hebben ze voor de hoogste duikplank gekozen."
De leeg-zwembad en hoogste-duikplank metafoor zou je ook kunnen gebruiken voor presentaties over bijvoorbeeld Health & Safety.
Beroemde citaten zijn soms ook een goede inspiratiebron voor mooie metaforen.
"De weg naar buiten is meestal door de deur. Waarom mensen allerlei andere dingen proberen, ontgaat me."
Je zou het niet verwachten, maar deze is van de beroemde Chinese filosoof Confucius.
Zie je ooit irrationeel gedrag in je organisatie? En wil je de mensen een beeld meegeven dat ze nooit meer vergeten? Probeer hem eens.
Uiteraard kun je ook zelf metaforen bedenken. Je moet daarbij wel rekening houden dat de metafoor die je bedenkt enerzijds niet triviaal is, maar dat hij ook niet verbogen en tegen je gebruikt kan worden.
Deze heb ik bedacht en gebruikt in de lezing over leiderschap.
"Als manager moet je op de hoogte zijn van de feiten. In wezen moet je weten of jij een kalkoen bent of niet. En als je een kalkoen bent, dan moet je zeker ook weten wanneer Kerstmis valt."
Het verhaal ging zo verder over hoe je als productmanager moet weten wat je kosten en opbrengsten zijn. Wanneer je onder de lijn zit, ben je uiteraard die kalkoen en is Kerst snel aangebroken.
Dus: verzamel metaforen - uit nieuws, uit citaten of bedenk ze zelf.
Ik ben wel nieuwsgierig welke originele metafoor je zelf recent gebruikt hebt.
Wil je ze delen met mij en de andere lezers?
  |
| Vorig artikel: Het ethische dilemma: hoe ver ga je in het creëren van jouw verhaal? | |
| Volgend artikel: Jezelf presenteren in een interview: hoe overleef je de interrupties? |