 | Vorig artikel: Persoonlijk worden, of afstandelijk blijven? |  |
| Volgend artikel: Hoe presentatietips uw vergadering versterken |
'Workshop body language: overtuig uw publiek met de juiste lichaamstaal.' - een pretentieuze titel die ik recent tegen kwam in een folder van een gerenommeerd trainingsbureau. Ik kan je de training afraden. Lichaamstaal als start om een meer overtuigende spreker te worden is een heiloze weg.
Het is daarom ironisch te zien hoeveel trainingen op dat gebied gegeven worden. Er zijn zelfs trainers te vinden die zich profileren als specialist op het gebied van lichaamstaal.
Er zit een algemene misvatting achter de body language hype.
'Lichaam en geest zijn verbonden' is een waarheid die redelijk breed is aangenomen. Ook ik omarm hem: je kunt aan iemands lichaamstaal inderdaad aflezen wat er in zijn geest, in zijn gedachten, omgaat. Iemand straalt zelfs dingen uit, waar hij zelf niet bewust mee bezig is.
"Wat vind ik van mijn eigen verhaal?", "Wat vind ik van mezelf?" of "Wat vind ik van mijn toehoorder?" - dit zijn de dingen die gemakkelijk uit iemands lichaamstaal zijn af te lezen.
Jaren geleden in mijn sales training leerde ik al hoe ik koopsignalen bij een klant kan herkennen. Kennis die reeds in de 17e eeuw door Siciliaanse paardenverkopers en Venetiaanse kristalverkopers gebruikt werd.
Kennis die werkt.
De denkfout die vervolgens gemaakt werd laat zich samenvatten als: "Als ik uit iemands lichaamstaal dingen kan lezen, dan kan ik ook leren om met mijn lichaamstaal dingen uit te zenden."
Kortom, leer body language signalen van een succesvol spreker uit te zenden en jouw weg naar rijkdom is geplaveid met alleen maar succesvolle presentaties.
De werkelijkheid is echter anders. De bron voor je lichaamstaal is namelijk je geest en niet je lichaam. Je kunt dus wel lichaamstaal oefenen, maar als je geest niet wil, stort dat laagje aan de buitenkant snel weer in.
De sprekers die dit wel proberen herken je dan ook gemakkelijk. Ze komen vol zelfvertrouwen over, een tikje arrogant. Maar zodra kritische vragen worden gesteld storten ze heel hard in. Je ziet ze bijna als geslagen hond vertrekken.
Waarom is simpel: je hebt tijdens je presentatie namelijk geen tijd om uitgebreid na te denken over je lichaamstaal. Zodra je spreekt en in flow bent, dan ben je te veel bezig met je verhaal, de volgende stap, het vertellen van de anekdotes en kijken hoe je publiek daar op je reageert.
Er is dan geen ruimte om na te denken over bijvoorbeeld: "Sta ik wel stevig?"
Omdat je geest de bron is van je overtuigingskracht, werk ik met sprekers altijd eerst aan het bouwen van het verhaal, het leren presenteren en het overwinnen van onzekerheden die een spreker misschien heeft.
Ben je enthousiast over je eigen verhaal en heb je de technieken geleerd om jouw verhaal gemakkelijk over te brengen, dan volgt lichaamstaal vanzelf. Je straalt het plezier en geloof in jouw verhaal dan al uit.
Jouw body language is op dat moment dan ook authentiek.
En authenticiteit is een belangrijke pijler onder je geloofwaardigheid. Een tijdje terug coachte ik een Lucas, een ingenieur gespecialiseerd in het modelleren van vloeistofstromen in computermodellen. Een briljante en fluïde man van eind 30. Maar ook kalend en een bril die qua stijl een beetje over de datum was. Type computer-expert, maar dan nog net niet van het ergste soort. (Lucas moet altijd lachen als ik hem zo beschrijf).
Ik heb met hem gewerkt om zijn verhaal ook voor gewoon publiek begrijpelijk te maken.
We hebben bij zijn werk allerlei analogieën en metaforen bedacht die gewone mensen in het dagelijks leven ook meemaken. Wilt u de overeenkomsten tussen de motorkap van de nieuwste BMW en een sierkaars weten? Dan moet u een keer naar hem gaan luisteren.
Wat me bij het oefenen al gauw opviel, was dat hij als bevroren op het podium stond. Rechtop met zijn kin een beetje omhoog.
"Waar heb je dat geleerd?" Vroeg ik hem. Het was me al duidelijk dat dit niet van hem zelf was...
Een overijverige trainer met beperkte kennis had hem al 3 jaar op een dwaalspoor gezet.
"Laat het eens helemaal gaan en doe eens alsof je het alleen aan jezelf vertelt - zonder publiek erbij."
Het verschil was dag en nacht. Lucas stuiterde heen en weer tussen zijn laptop en een schaalmodel dat hij ter demonstratie op het podium had gezet. Met een grote glimlach keek ik toe. Het had iets ontwapenends en tevens ook iets echts. Zo was Lucas nu eenmaal: een expert in vloeistofdynamiek met voorliefde voor computers.
En bij zo iemand verwacht je nu eenmaal een ietwat koddige presentatiestijl.
Overtuigend was het zeker. De lol die hij had met zijn nieuwe verhaal, en het feit dat de zorgen weg waren over of hij wel begrepen werd, maakte hem vrij. Het enthousiasme wat hij nu uitstraalde was aanstekelijk.
Besteed ik als trainer dan helemaal geen aandacht aan Body language?
Jawel, maar voor mij is dat detail. De kers op de taart. Nadat ik met een spreker gewerkt heb en alle dingen op zijn plek zijn gevallen, is de body language voor 99% al goed. Van nature goed.
De lichaamstaal volgt op dit authentieke enthousiasme.
De resterende 1% zijn dan vaak kleine dingetjes waar iemand op moet letten, omdat hij ze onbewust doet en in zijn overtuigingskracht veel strafpunten opleveren. Denk dan bijvoorbeeld aan tiks of andere onhandige dingen.
Een klassieker is bijvoorbeeld de 'pen in de hand'. Geef een spreker een pen en onwillekeurig gaat hij hiermee spelen. Ik heb ook een aantal 'klikkers' gehad. Je kent ze wel: klik pen in, klik pen uit, klik pen in, klik pen uit. Doe dat tijdens een presentatie en je wordt extra snel weg gekeken.
'Neerleggen, handen leeg' is dan het credo.
Een ander belangrijk detail, vooral voor mensen met een van nature statische presentatiestijl, is een standaard uitgangshouding te leren. Zij bewegen en spreken met hun lichaam, terwijl ze een punt maken. Nadat ze daar mee klaar zijn is het handig om terug te keren naar een standaard lichaamshouding.
Een standaard lichaamshouding begint altijd rechtop en met de benen in lichte spreidstand. Alleen: waar laat je je handen? Die keuze kun je zelf maken en oefenen: kies wat voor jou het makkelijkst is en het mooist bij je past.
Zo is er de 'Wim Kok', met de handen gevouwen voor je, of de 'leraar', met de handen op je rug.
Een spreker vertelt zijn verhaal, maakt zijn punt en eindigt daarna in rust in zijn gekozen standaard lichaamshouding. Dat geeft de spreker rust en het publiek herkenning.
Dynamische personen hoeven dit niet te leren. Zij zijn zo veel in beweging dat ze haast nooit in één houding terecht komen. Je vrij voelen en goed in je verhaal zitten zijn dan veel belangrijker.
Ik moet dan nog wel eens denken aan Willem Ruis in zijn Lottoshow. Het beeld van hoe hij tussen de deelnemers heen en weer rende. Rood, buiten adem en met zweet in zijn haar hing hij soms om de nek van één van de deelnemers: "Wat is jullie antwoord?"
Als je het standaardplaatje van overtuigende lichaamstaal er naast had gezet, had hij alles fout gedaan. Maar het was Willem Ruis, en hij was vooral zichzelf: Vrij en in de spelshows helemaal in zijn element.
Wat ervaar jij?
- Zie jij wel eens 'aangeleerde lichaamstaal' bij sprekers?
- Waar irriteer je je het meeste aan?
  |
| Vorig artikel: Persoonlijk worden, of afstandelijk blijven? | |
| Volgend artikel: Hoe presentatietips uw vergadering versterken |